Sự khác biệt giữa GDP và GNP

Hai chỉ số GDP và GNP thường được nhắc đến trong các báo cáo kinh tế, các bản tin thời sự hằng ngày. Đối với GDP chắc hẳn nhiều người đã quen thuộc. Vậy GNP là gì? Hai chỉ số GDP và GNP có mối liên kết như thế nào?

So sánh 2 chỉ số GDP và GNP

1. GDP là gì? Cách tính và ý nghĩa của chỉ số GDP

GDP là tổng sản lượng quốc nội

1.1. Khái niệm GDP

GDP chắc hẳn là chỉ số mà mọi người đều đã nghe qua. Trong bài viết này, Golden Bell sẽ giải thích về GDP qua 5 gạch đầu dòng ngắn gọn:

• GDP (Gross Domestic Product – Tổng sản phẩm quốc nội) là tổng giá trị thị trường của tất cả các hàng hóa và dịch vụ được sản xuất ra trong một quốc gia tại một thời điểm xác định.
• Chỉ số GDP chỉ tính các sản phẩm, dịch vụ cuối cùng không tính các sản phẩm dịch vụ ở khâu trung gian trong quá trình sản xuất sản phẩm.
• GDP chỉ thể hiện các mặt hàng được mua bán hợp pháp trên thị trường, không tính các hàng hóa mua bán bất hợp pháp hoặc các sản phẩm theo hình thức tự cung tự cấp không thông qua mua bán.
• GDP thường được tính toán và tổng kết theo quý hoặc theo năm.
• GDP được xác định theo một phạm vi lãnh thổ cụ thể của một quốc gia bao gồm tất cả các đơn vị kinh doanh tổ chức, hộ gia đình và cá nhân

1.2. Công thức tính GDP

GDP được xem xét dưới ba góc độ khác nhau: phương pháp sản xuất, phương pháp sử dụng cuối cùng (chi tiêu), phương pháp thu nhập và ứng với mỗi góc độ sẽ có những công thức xác định tương ứng.

• Phương pháp sản xuất 

Theo phương pháp này, GDP được xác định bằng tổng các giá trị tăng thêm trong nền kinh tế trong một khoảng thời gian xác định:

GDP = Giá trị tăng thêm + Thuế nhập khẩu

Trong đó: Giá trị tăng thêm có thể thu nhập của người lao động, khấu hao TSCĐ, bảo hiểm,… được tính bằng giá trị sản xuất trừ các chi phí trung gian

• Phương pháp sử dụng cuối cùng

Là phương pháp được sử dụng phổ biến để tính GDP hiện nay. GDP được xác định thông qua 4 yếu tố: Chi tiêu của các cá nhân, đầu tư của doanh nghiệp, nhà đầu tư, chi tiêu Chính phủ và chênh lệch giá trị xuất – nhập

GDP = C + I + G + NX

Trong đó:

C: Tổng chi tiêu của cá nhân, hộ gia đình

I: Tổng giá trị đầu tư

G: Chi tiêu Chính phủ
NX: Xuất khẩu ròng = xuất khẩu – nhập khẩu

• Phương pháp thu nhập

GDP theo phương pháp thu nhập được tính bằng tổng thu nhập của các yếu tố sản xuất trong nền kinh tế, bao gồm lao động, vốn và thuế sản xuất.

GDP = W + R + Ti + I + De + Pr

Trong đó:

W: là tiền lương

R: là tiền thuê

I: là tiền lãi

Pr: là lợi nhuận

Ti: Những khoản thuế của dịch vụ, hàng hóa bán trên thị trường, trợ cấp của chính phủ cho sản xuất (thuế gián thu ròng).

De: Khấu hao tài sản cố định

1.3. Ý nghĩa chỉ số GDP

Thông qua chỉ số GDP có thể phản ánh sức mạnh và quy mô của nền kinh tế. Chỉ số GDP cao cho thấy nền kinh tế của quốc gia đó phát triển mạnh, đời sống người dân ở mức tốt, ngược lại GDP thấp cho thấy quốc gia có thể đang trong tình trạng suy thoái kinh tế.

Chỉ số GDP thường được sử dụng để đo lường mức tăng trưởng kinh tế qua thời gian. Tỷ lệ tăng trưởng GDP hàng năm cho phép các nhà kinh tế, nhà đầu tư và chính phủ xác định xu hướng phát triển của nền kinh tế. Đồng thời, đưa ra chính sách kinh tế kịp thời, hiệu quả.

GDP còn là chỉ số giúp các nhà đầu tư phân tích tiềm năng phát triển của quốc gia đó trong tương lai, từ đó đưa ra quyết định đầu tư hợp lý.

Mặc dù GDP không phản ánh toàn bộ phúc lợi xã hội, nhưng nó thường được sử dụng như một chỉ số tham khảo để ước lượng mức sống và chất lượng cuộc sống của người dân trong nền kinh tế. GDP bình quân đầu người (GDP chia cho dân số) cho thấy mức thu nhập trung bình của mỗi người dân, giúp dễ dàng so sánh giữa các quốc gia và khu vực.

Đó là về GDP, vậy còn GNP thì sao? Hãy cùng Golden Bell tìm hiểu về điểm khác nhau của GDP và GNP bên dưới nhé.

2. GNP là gì? Cách tính và ý nghĩa chỉ số GNP

GNP là tổng sản phẩm quốc gia

2.1. Khái niệm chỉ số GNP

GNP (Gross National Product – Tổng sản phẩm quốc gia) được hiểu là tổng giá trị thị trường của hàng hóa, dịch vụ được cư dân của một quốc gia sản xuất ra trong một thời gian nhất định cả trong và ngoài nước.

GNP không tính tới các sản phẩm trung gian mà chỉ tính các sản phẩm, dịch vụ cuối cùng.

GNP xem xét về mức đóng góp của một cư dân vào chính nền kinh tế của đất nước mà họ mang quốc tịch, nên GNP không bao gồm giá trị hàng hóa, dịch vụ của cư dân nước ngoài.

2.2. Công thức tính chỉ số GNP

Có nhiều quan điểm trong việc xác định giá trị GNP của một quốc gia, nhưng quan điểm được sử dụng phổ biến để xác định chỉ số GNP là quan điểm chi tiêu bằng cách cộng tổng các chỉ số tiêu dùng, đầu tư, chi tiêu chính phủ, xuất khẩu ròng và thu nhập từ nước ngoài:

GNP  = C + I + G + NX + NR

Trong đó:

C là mức chi phí tiêu dùng của cá nhân

I là mức đầu tư cá nhân trong nước

G là mức chi tiêu công của nhà nước

NX là xuất khẩu ròng = xuất khẩu – nhập khẩu

NR là thu nhập ròng của các tài sản nước ngoài

2.3. Ý nghĩa chỉ số GNP

GNP cung cấp góc nhìn tổng quan về tình hình phát triển, tăng trưởng của một nền kinh tế bằng cách đánh giá tổng giá trị sản xuất của các cá nhân và doanh nghiệp của quốc gia đó.

GNP hỗ trợ các nhà hoạch định chính sách đưa ra các chiến lược phát triển kinh tế toàn diện, bền vững, lựa chọn các biện pháp cải thiện một số lĩnh vực trong nền kinh tế và cải thiện mức sống của người dân.

GNP cho thấy sự tương tác giữa các công dân của quốc gia đó với nền kinh tế, phản ánh mức đóng góp vào sự tăng trưởng kinh tế.

GNP còn là yếu tố giúp thu hút vốn đầu tư nước ngoài, bởi ai cũng muốn đầu tư tiền vào nơi có sự phát triển thịnh vượng, ổn định.

3. So sánh hai chỉ số GDP và GNP

GDP và GNP đều là chỉ số sử dụng giá trị thị trường của các sản phẩm, dịch vụ để phản ánh tốc độ tăng trưởng kinh tế của một quốc gia và hai chỉ số này dễ gây nhầm lẫn cho người học, vì vậy cần so sánh để làm rõ hai chỉ số này:

4. Kết luận

Hai chỉ số GDP và GNP là hai chỉ số quan trọng thể hiện sức mạnh, quy mô của một nền kinh tế. Khi hiểu rõ được hai khái niệm này sẽ giúp bạn có cái nhìn tổng quan hơn về tình hình kinh tế của quốc gia.

Hy vọng bài viết của Golden Bell chia sẻ về GDP và GNP đã mang đến thông tin bổ ích. Và đừng quên theo dõi trang Kiến thức của chúng tôi để cập nhật thông tin mới nhất.